Ethereum 2.0 và The Merge là gì? Tìm hiểu về màn “hợp nhất” Ethereum vừa hoàn tất

The Merge – mở ra một thời kỳ mới cho Ethereum?

Khoảng 13 giờ ngày 15 tháng 9 (giờ VN), quá trình hợp nhất đồng ETH chính thức hoàn tất, chuyển mạng Ethereum từ cơ chế đồng thuận “Proof-of-Work” (PoW – tạm dịch: “bằng chứng công việc”) vốn tiêu tốn nhiều năng lượng sang hệ thống “Proof-of-Stake” (PoS – tạm dịch: bằng chứng cổ phần) thân thiện môi trường hơn.

“Và chúng tôi đã hoàn thành! Chúc mừng tất cả hợp nhất. Đây là một thời khắc quan trọng đối với hệ sinh thái Ethereum,” ông Vitalik Buterin, nhà đồng sáng lập Ethereum cho biết trên Twitter.

Google Tìm kiếm đã tôn vinh màn “hợp nhất Ethereum” bằng cách mô tả hai con gấu, một con màu trắng đại diện cho lớp đồng thuận và con còn lại có màu đen nâu, kết hợp để tạo nên chú gấu trúc hoàn thiện, một phép ẩn dụ cho Ethereum sau “The Merge”.

6 tính năng mới đáng chú ý nhất trên iPhone 14

Rockstar đã nói lời tạm biệt với GTA 5?

PS5 phiên bản mới 2022 có gì? Đổi bo mạch chủ, nhẹ và… ít tốn điện hơn

Sony cập nhật màu Camo mới cho tay cầm DualSense, vỏ máy PS5 và tai nghe Pulse 3D

Nhưng ngay cả khi hợp nhất, Ethereum vẫn phải trải qua mùa đông tiền điện tử đang diễn ra, mất gần 17% giá trị vào tháng trước. Con số này ngang bằng với mức giảm 16% mà đồng crypto số một thế giới, Bitcoin (BTC) phải đối mặt. ETH hiện đã giảm khoảng 58% so với năm trước.

“Việc hợp nhất hỗ trợ lộ trình tương lai của Ethereum,” Thomas Perfumo, người đứng đầu chiến lược và hoạt động kinh doanh tại Kraken, cho biết. “Tôi kỳ vọng (điều này) sẽ cho phép Ethereum mở rộng thông lượng giao dịch, giảm thêm chi phí và hỗ trợ các ứng dụng mới tạo tiện ích lớn hơn trên chuỗi.”

Việc mở rộng quy mô, hạ bớt chi phí và kích hoạt các ứng dụng mới cũng có thể mang lại lợi ích cho Ethereum và các nhà đầu tư của nó.

The Merge – “Màn hợp nhất” Ethereum là gì?

Ban đầu được gọi bằng cái tên Ethereum 2.0 dễ nhớ hơn, The Merge là phiên bản nâng cấp của chuỗi khối Ethereum sử dụng cơ chế Proof-of-Stake để xác minh các giao dịch thông qua hình thức staking (giữ và khóa một lượng coin nhất định để nhận được phần thưởng từ chúng).

Cơ chế staking Ethereum thay thế mô hình Proof-of-Work cũ, nơi các thợ đào coin sử dụng máy tính công suất cao để hoàn thành các hàm toán học phức tạp (hàm “băm” – Hash). Quá trình khai thác này đòi hỏi một lượng điện ngày càng lớn để xác minh các giao dịch Ethereum, trước khi chúng được ghi lại trên blockchain công khai.

Như đã nêu trên,hệ thống Proof-of-Work tiêu tốn năng lượng rất khủng khiếp. Ví dụ, quá trình khai thác Bitcoin hiện đang tiêu thụ điện với tốc độ hàng năm là 127 terawatt-giờ (TWh). Con số đó hiện cao hơn mức tiêu thụ điện năng của toàn bộ đất nước Na Uy.

Còn với Ethereum, việc sử dụng Proof-of-Work khiến nó có mức tiêu thụ điện năng hàng năm gần bằng Phần Lan, tạo ra lượng khí thải carbon tương tự Thụy Sĩ. Sau khi hợp nhất, Ethereum dự kiến ​​sẽ giảm lượng khí thải carbon lên đến 99,95%, giải quyết một trong những lời chỉ trích lớn về tiền điện tử.

Ethereum so với Ethereum 2.0: Sự khác biệt là gì?

Vào tháng 12 năm 2020, Ethereum bắt đầu chạy trên hai chuỗi khối song song, một chuỗi kế thừa hoạt động bằng cách sử dụng bằng chứng công việc (Ethereum Mainnet) và một chuỗi mới cho bằng chứng cổ phần (Beacon Chain). Việc hợp nhất đã kết hợp Mainnet và Beacon của Ethereum thành một chuỗi khối thống nhất, hoạt động trên giao thức bằng chứng cổ phần.

Theo ghi nhận, Beacon Chain đã hoạt động như một sổ cái bằng Proof of Stake trên Mainnet kể từ khi ra mắt vào năm 2020. Ethereum Mainnet và Beacon Chain ban đầu lần lượt được gọi là ETH1 và ETH2. Ethereum 2.0 chính là sự hợp nhất cuối cùng của chúng.

Tuy nhiên, vào tháng 1, hiệp hội Ethereum Foundation đã yêu cầu người dùng bắt đầu loại bỏ dần thuật ngữ Ethereum 2.0. Tổ chức tin rằng cái tên đó không đại diện chính xác cho lộ trình của họ nữa và nghe giống một hệ điều hành khác. Điều này hoàn toàn không phải những gì mà việc hợp nhất dự tính thực hiện.

Với việc Ethereum 2.0 không còn trong từ vựng chính thức, Ethereum Foundation cũng yêu cầu người dùng gọi Ethereum Mainnet là “lớp thực thi” (execution layer) thay vì ETH1 và Beacon Chain là “lớp đồng thuận” (consensus layer), thay vì ETH2. Họ tin rằng thuật ngữ này phản ánh tốt hơn mục tiêu của họ đối với nền tảng.

Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư và những người đam mê tiền điện tử vẫn gọi Ethereum sau hợp nhất là Ethereum 2.0.

Ethereum đang chuyển từ khai thác sang giữ tiền (staking)

Với việc hoàn thành hợp nhất Ethereum, quy trình staking sẽ thay thế quy trình khai thác để xác minh giao dịch.

Việc staking yêu cầu người dùng khóa một lượng tiền điện tử nhất định để tham gia vào quá trình xác minh giao dịch. Trong mô hình bằng chứng cổ phần, một thuật toán sẽ lựa chọn ra nhà xác thực (validator) có thể thêm khối (block) tiếp theo vào chuỗi khối, dựa trên số coin mà họ đã stake.

Các nhà đầu tư phải stake ít nhất 32 ETH để trở thành nhà xác thực Ethereum. Người xác thực stake càng nhiều ETH thì càng có nhiều khả năng tạo ra các khối và qua đó nhận thưởng bằng ETH. Theo thống kê, số lượng nhà xác thực Ethereum nay đã đạt hơn 300.000.

Với giao dịch Ethereum hiện ở mức gần 1.600 đô la, 32 ETH sẽ tương đương hơn 50.000 đô la. Do đó, không phải ai cũng đủ kinh tế để tham gia staking.

Tuy nhiên, các nhà đầu tư cá nhân cũng có thể tham gia các hội nhóm staking, là tập hợp các nhà đầu tư Ethereum kết hợp các nguồn lực của họ và chia phần thưởng sau này. Hầu hết các sàn giao dịch tiền điện tử lớn cũng cung cấp dịch vụ staking cho các nhà đầu tư không sẵn sàng hoặc không thể tự mình cung cấp 32 ETH.

Lợi suất đặt cược trên Ethereum hiện mang tỷ lệ phần trăm hàng năm (Annual Percentage Rate – APR) từ 4% đến 7%. Các đồng ETH được staked (stETH) đã bị khóa trong quá trình dẫn đến sự kiện hợp nhất, nhưng các chuyên gia nói rằng khả năng rút stETH không thể ngay lập tức.

“Việc hợp nhất không đồng nghĩa với việc rút (stETH). Đó là một phần của một bản nâng cấp Ethereum khác dự kiến ​​sẽ diễn ra sau khoảng từ 6 đến 12 tháng. Cũng sẽ có một cơ chế mà theo đó, ETH đã staked chỉ có thể được ‘thả’ dần dần. Vì vậy không thể đảm bảo rằng ngay cả khi đã bỏ staked, nhà đầu tư có thể bán nhanh 100% số tiền mà họ giữ,” Vinson Lee Leow, Giám đốc hệ sinh thái tại Partisia Blockchain cho biết.

Việc hợp nhất sẽ không làm cho các giao dịch Ethereum rẻ hơn

Nhiều người nghĩ rằng việc chuyển sang bằng chứng cổ phần sẽ giúp hạ thấp phí thực hiện giao dịch (gas fee) nổi tiếng cao của Ethereum. Điều này không đúng, mặc dù hy vọng rằng chúng sẽ giảm xuống với các bản nâng cấp trong tương lai.

Rất nhiều ứng dụng và tiền điện tử chạy trên chuỗi khối của Ethereum. Do đó, để làm việc với các ứng dụng như vậy (hãy nghĩ đến các sàn giao dịch phi tập trung hoặc các giao thức cho vay DeFi), bạn sẽ cần một số Ethereum – đôi khi là rất nhiều Ethereum – để thanh toán cho giao dịch.

Mức phí nổi tiếng cao của mạng đã khiến một số người ngừng sử dụng blockchain hoàn toàn và họ tìm đến những nền tảng thay thế khác như Solana, Avalanche hoặc Tezos để khai thác NFT.

Nhưng trái với những gì bạn có thể nghĩ, bản nâng cấp lớn này sẽ không làm cho Ethereum rẻ hơn để sử dụng. Tổ chức cho biết: “Hợp nhất là một sự thay đổi cơ chế đồng thuận, không phải là mở rộng năng lực mạng lưới và sẽ không dẫn đến việc giảm phí gas”.

Ethereum đang chuyển sang bằng chứng cổ phần, điều này sẽ làm cho quá trình hoạt động tiết kiệm điện năng hơn – trên 99%, theo nền tảng – nhưng không rẻ hơn.

Ethereum so với Bitcoin

Bitcoin và Ethereum là hai loại tiền điện tử phổ biến nhất, chiếm khoảng 60% vốn hóa thị trường tiền điện tử toàn cầu. Giá của Ethereum đã tăng 453% trong năm năm qua. Con số đó thậm chí còn nhiều hơn cả Bitcoin, với mức tăng hơn 431% ở cùng thời kỳ.

Sự hợp nhất làm cho Ethereum trở thành một khoản đầu tư hấp dẫn hơn Bitcoin từ góc độ môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp (ESG). Thế nhưng, nó không nhất thiết khiến Ethereum trở thành mối đe dọa soán ngôi Bitcoin trở thành tiền điện tử hàng đầu thế giới.

Chris Kline, giám đốc điều hành và đồng sáng lập của Bitcoin IRA, cho biết Bitcoin và Ethereum bổ sung cho nhau nhiều hơn là cạnh tranh trong thị trường tiền điện tử.

“Bitcoin và Ethereum phục vụ các mục đích khác nhau. Bitcoin là một bằng chứng công việc, tài sản giới hạn, tiền điện tử, trong khi tiện ích của Ethereum [như] xương sống của Web 3.0. Cả hai đều đóng vai trò là các yếu tố quan trọng và khác biệt của hệ sinh thái tài sản kỹ thuật số tổng thể đang được triển khai,” ông Kline nói.

Theo Forbes, decrypt.co